HİDROELEKTRİK SANTRALLER
Türkiye’nin topografik yapısı ve hidrolik potansiyeli, hidroelektrik santrallerin (HES) ülkemizin elektrik üretimindeki önemini arttırmaktadır. Bu amaçla kurulan hidroelektrik santrallerin ülkemizdeki gelişimi 1902 yılından itibaren başlamıştır. Bu tarihten sonra ülkemizin çeşitli bölgelerinde kamu, özel sektör ve belediyeler tarafından hidroelektrik santraller kurulmuştur. Ülkemizin giderek artan enerji ihtiyacının karşılanması noktasında hidrolik kaynaklarımızın etkin bir şekilde kullanılması son derece önemlidir. Hidroelektrik santraller kurulu güçlerine göre;
şeklinde sınıflandırılmaktadırlar.
Hidroelektrik enerji, suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye dönüştürülmesiyle sağlanan bir enerji türüdür. Suyun üst seviyelerden alt seviyelere düşmesi sonucu açığa çıkan enerji, türbinlerin dönmesini sağlamakta ve elektrik enerjisi elde edilmektedir. Türbinler, suyun hidrolik enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinelerdir. Basit olarak bir mil ve mil üzerindeki kanatçıklardan oluşurlar. Su türbinin kanatçıklarına çarparak türbin miline hareket verir, hareket milin çıkışında mekanik enerjiye dönüşür ve mekanik enerjiden jeneratörler vasıtasıyla elektrik üretilir. Hidroelektrik güç tesislerinde kullanılan türbinlere hidrolik türbinler veya su türbinleri adı verilir. Su türbinleri kullanım alanlarına, ürettikleri güce, güç üretme biçimlerine göre birçok şekilde sınıflandırılabilirler. Aksiyon tipi türbinler (Pelton, Turgo, Banki) – Reaksiyon tipi türbinler (Francis, Kaplan, Uskur, Boru)
Ülkemizde yasal mevzuatlar çerçevesinde özel ve tüzel kişilerin yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak enerji üretmesi, üretilen bu enerjiyi kendi ihtiyaçları doğrultusunda kullanması ve fazlasını da ilgili dağıtım şirketine satması mümkündür. Bu şekilde lisanssız olarak kurulabilecek bir tesisin kurulu güç üst sınırı 1 MW olarak belirlenmiş ve “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik” e tabi tutulmuştur. Konu ile ilgili en güncel yasal düzenlemelere aşağıdaki web adresinden ulaşabilirsiniz:
http://www.epdk.gov.tr/index.php/elektrik-piyasasi/mevzuat?id=143
Belediyelerimizin içme suyu isale hatları üzerinde yapılacak teknik değerlendirmeler neticesinde hidroelektrik santral kurulması mümkündür. Dünyanın birçok bölgesinde olduğu gibi ülkemizde de kullanılan bu sistemlerde, içme suyunun kalitesinde herhangi bir bozulma olmaksızın enerji üretimi yapılabilmektedir.
Hidroelektrik santrallerin faydaları;